วัดเป็นที่ตั้งกองทัพ


วัดเชียงค่อม วัดป่าตาล

“เดือน 11 แรม 15 ค่ำ เจ้าเมืองนายฟ้ายองห้วยเอารี้พลมาตั้งอยู่ที่เวียง สวนดอก แต่งพลศึกมารบทางวัดป่า เขตวัดเชียงค่อม แล้วเลยยก กองทัพไปตั้งอยู่ที่วัดป่าตาล”

ตำนานราชวงศ์ปกรณ์

วัดบุปผาราม วัดเกต

“ครั้งนั้น เทพสิงห์ยกไพร่พลบุกเข้ามาในเวียงใต้จับตัวมังแรนร่าฆ่าเสีย ยังสนามนั้น เทพสิงห์ได้เข้าครองเมืองเชียงใหม่ได้ 1 เดือน จึงมีอาชญา ออกไปทั่วทุกหมู่บ้านตำบลว่า หากมีลูกม่านลูกเม็งอยู่บ้านใด ใ ห้จับตัว เอาไปส่ง จักเอาตัวใส่คอกครอกไฟเสียให้หมด ชาวบ้านชาวแคว้นทั้ง หลายมีความสงสาร จึงบอกให้พวกลูกม่านลูกเม็งทั้งหลายให้หนีไปเสีย หากไม่มีหนีจักจับตัวส่งเข้าไปในเวียง พวกลูกม่านลูกเม็ง นีจะเรเนแทก 1 ปู่ยานช่างเหล็ก 1 พร้อมด้วยไพร่พล 300 จึงพากันเข้าไปไหว้สาเจ้า องค์นกยังวัดบุปผาราม ขอให้เป็นหัวหน้าแก่พวกเขาเข้ารบกับเทพสิงห์ เจ้าองค์นกถามว่าเจ้ามีกำลังพลเท่าไร เขาทั้งหลายก็ตอบว่า มีคน 300 เจ้าองค์นกจึ่งว่า ขอให้สูเจ้าทั้งหลายจงเงียบไว้ก่อน พวกเทพสิงห์จะ รู้ตัวไป วันขึ้น 5 ค่ำ สูเจ้าค่อยมาหากูที่วัดเกตนั้นเถอะ แล้วเจ้าองค์นกก็ ย้ายไปอยู่ที่วัดเกต ถึงวันขึ้น 5 ค่ำพวกเขาทั้งหลายก็ไปหาเจ้าองค์นกที่ วัดเกต พวกเทพสิงห์เห็นไพร่พลเจ้าองค์นกมีมากนักก็ไม่ไว้ใจ จึงแต่งให้ คน 50 คนมารักษาอยู่ที่หัวสะพานท่าแพทางใต้ ตกกลางคืนพวกหมู่ ม่านของจะเรเนแทกพากันย่องเข้ามาลอบโจมตียังหัวสะพานท่าแพ พวกเทพสิงห์ไม่ทันรู้ตัวก็แตกเข้าเมือง พวกม่านเม็งทั้งหลายไล่ติดตาม เข้าไปในเวียง พวกเทพสิงห์แตกพ่ายจากในเวียงหนีออกไปทางทิศใต้ หมดแล้ว พวกม่านเม็งทั้งหลาย จึงพร้อมใจกันอัญเชิญให้เจ้าองค์นกเข้า มาเสวยเมืองเชียงใหม่ ในวัน 6 ค่ำ และขนานพระนามว่า เจ้าองค์คำแต่ นั้นมาฯ”

ตำนานราชวงศ์ปกรณ์

วัดบุปปาราม

“.....ทางเมืองเชียงใหม่ พระยาจ่าบ้านบุญมา คิดฟื้นม่านได้สู้รบกับม่าน โป่หัวขาว (คือโป่มะยุง่วนหรือโป่มะยีหวุ่น แต่ชอบโพกศีรษะด้วยผ้าขาว ชาวเมืองจึงเรียกว่าโป่หัวขาว) ที่กลางเวียง นายหม่องถูกสินาดตายในที่ รบ พระยาจ่าบ้านมีหมู่พล 300 รบม่านไม่มีหอกดาบมีแต่ไม้ฆ้อน แต่ตัว ท่านพระยาจ่าบ้านมีดาบง้าวเป็นอาวุธ ไ ล่พวกม่านโป่หัวขาว วิ่งหนี เข้าไปซ่อนตัวอยู่ในคุ้มปิดประตูไว้ เจ้าพระยาจ่าบ้านเลยหนีไปยังเมือง ละคอน (นครลำปาง) ไ ด้ปรึกษากับเจ้ากาวิละตนเป็นลูกอ้ายของเจ้าฟ้า หลวงชายแก้วและเจ้า 7 องค์พี่น้อง ตั้งสัจจาสาบานต่อกันเป็นอันดีแล้ว พระยาจ่าบ้านเลยหนีไปหาโป่ชุกขุปปะสิงหะยังเมืองเวียงจันทน์ อันที่ เกิดเรื่องกับโป่หัวขาวนั้นให้ฟังทุกประการฯ

เมื่อโป่เจียกขุปปะสิงหะพะเทกลับคืนมายังเมืองเชียงใหม่ พระยาจ่า บ้านก็กลับมาด้วย และมาตั้งอยู่ที่หน้าวัดบุปปาราม....”

ตำนานราชวงศ์ปกรณ์

วัดลำปางหลวง

“......ท้าวมหายศเมืองลำพูนจึงถอยคืนมาอยู่ที่วัดลำปางหลวง แล้วแต่ง ให้คนไปเรียกร้องไพร่ไทยออกทา แล้วเก็บเบี้ยเก็บเงินค่าหลังค่าคอ ผู้ใด ขัดขวาง ควรฆ่าก็ให้ฆ่า ควรตีก็ให้ตีมีทรัพย์สินสิ่งใดก็ให้ริบรอนเอาเสีย ชาวเมืองได้รับความเดือดร้อนเป็นอันมาก.....”

ตำนานราชวงศ์ปกรณ์