เรื่องมีอยู่ว่า สมัยก่อนนั้นมีหมู่บ้านอยู่หมู่หนึ่งตั้งอยู่เชิงเขาใกล้ชายป่า และยังมีครอบครัวอยู่ครอบครัวหนึ่ง อยู่ตวยกันสองคนผัวเมีย ก็ยังบ่มีลูกเตื้อ ผู้เป็นผัวชื่อว่าบ่าคำจะตึ ผู้เป็นเมียชื่อว่า นางยอดเฮือน เป็นคนฉลาดหลวกแหลมหนักเอาเบาสู้
วันหนึ่ง สองคนผัวเมียพากันไปไร่ ๆ ที่เยียะเป็นป่าอยู่เชิงเขาปู้นนา ทีนี้พอดีไปถึงกลางไร่ก็ไปปะใส่หมีแม่ลูกหน้อยตัวหนึ่ง โป้ดโท้ะตัวใบ้ตัวง่าว ปากแดงเหียปึ้งลึ้ง หมีมันหันสองคนผัวเมียมันก็งอมเข้าใส่ก่า โดดเข้าใส่สองคนผัวเมีย ผัวมันผ่อหันใส่หมีก็ฮ้องว่า
“ หมี ๆ สูหนีสู “ ปู่คำนั้นเขเมียมันหนีนา ตัวมันกลับหลังได้ก็วิ่งแนบไปแผวบ้านจี้บน่าก่า ย่ายอดเฮือนเมื่อรู้สึกตัวว่าเจอใส่หมี จะหนีก็หนีบ่ทัน กึ้ดใจได้ก็กอดมีดโต้เหน็บเอวไว้ เข้าต่อสู้กับหมีทันที ย่ายอดเฮือนนี้เป็นคนใจเด็ดอยู่แล้วน่อ เข้าฟันหมีบึกๆ หมีกับคนต่อสู้กันจ้าดเมินจนหมีหน้าหวะหน้าหวาก เนื้อตัวหมีมีก้ารอยมีดหมดก่าน่อ หมีซ้ำมีลูกหน้อยหนสุดท้ายหมีก็ตายก่า พอหมีตายย่ายอดเฮือนก็สลบไปเลย
ฝ่ายปู่คำล่นไปแผวบ้านก็ขะใจ๋เยียะกินอาบน้ำอาบหนองกินข้าวแลง แล้วฟั่งเข้านอนเอาผ้ากุ้มก่าลุมกลัวผีย่ายอดเฮือนมาหลอกอี้เต๊อะนา นึกแล้วจาใดๆ ย่ายอดเฮือนต้องตายแน่ๆ ตายเพราะหมีขบนา ทีนี้พอดึกตื่นกึ่งคืนมาย่ายอดเฮือนก็ฟื้นจากสลบนั้นมา เมื่อกลับมาบ้าน มาถึงบ้านก็ฮ้อง “อ้ายคำๆๆ“
ปู่คำได้ยินย่ายอดเฮือนฮ้องหยั่งอั้นก็นึกว่าผีย่ายอดเฮือนมาหลอกก่า มันก็เอิ้นออกไปว่า “เออ ผีก็อยู่ปอผีเน่อคนก็อยู่ปอคน จะไปมาหลอกมาหลอนกันเน่อ ไปหาของกินของทานเหีย“
ย่ายอดเฮือนก็ว่า “อ้ายคำ เฮาบ่ตายเตื้อนา เฮาฆ่าหนีตายแท้นา“ ปู่คำก็ว่า “เออ บ่เชื่อ มีอย่างที่ไหน แม่ญิงฆ่าหมีตาย ไปเต๊อะไปหาของกินของทานเหีย “กำนี้ก่าย่ายอดเฮือนก็ว่า “เฮาบ่ใช่ตายเตื้อแท้นาพี่คำ ใจลุกมานี้ก่อน“ ปู่คำก็อดบ่ได้ก็ลุกขึ้นมาตามไฟ ตามไฟขึ้นมาก็ว่า “เอ้อ สูบ่ตายแท้กานี่“ “ เฮาบ่ตายแท้นา เฮาฆ่าหมีตาย “
กำนี้เยียะจาใดอู้กันไปก็อู้กันมาก็พากันเข้านอนน่อ ลุกมาเมื่อเช้าก็ปรึกษาหารือกันนิ ว่าเฮานี้จำเป็นต้องไปบอกพญาเจ้าเมืองรู้ “ เวลาเข้าไปสูจะไปว่าข้าฆ่านา จะไปว่าฆ่าหมีมันบ่ดีนา ฆ่าหมีก็ขี้หมา “ ย่ายอดเฮือนก็ว่า “เอ่อ ข้าบ่ว่า“ ทีนี้ก็พากันไป หามหมีตายไปตวยลูนิ หามหมีตายนั้นนาเข้าไปหาพระยาเจ้าเมือง พระยาเจ้าเมืองหันอย่างอั้นก็ชื่นชมยินดีว่าบ่าคำจะตึเป็นคนเก่งกล้าสามารถฆ่าหมีได้ ก็หื้อแต่งตั้งบ่าคำจะตึเป็นพระยาหมีหาญ หรือพระยาหาญหมี
คำจะตึได้เป็นพระยาน่อแล้วก็มาบ้านก็มาอยู่หั้นหว่างหนึ่งแล้วก็มีพระยางูจงอางตัวหนึ่ง ตัวจ้าดใหญ่ฮะน่อ ตัวเท่าแขนนิ เลื้อยเข้าไปในคุ้มในวัง เลื้อยไปเลื้อยมาก็ไปตกใส่ปากน้ำบ่ออี้ลู่ น้ำบ่อในคุ้มพระยาเจ้าเมืองนั้นนา น้ำบ่อนั้นก็ลึกพ่อง ทีนี้คนใช้พระยาเจ้าเมืองไปหันใส่ เลยไปบอกหื้อพระยาเจ้าเมือง พระยาเจ้าเมืองไปผ่อ ตัวบ่าเล่น ก็เลยไปบอกหื้อเสนาอามาตย์ไปบอกหื้อพระยาหาญหมี พระยาหาญหมีรู้คำสั่งอย่างอั้นก็ตกอกตกใจว่ากำนี้กูตึงจะตายแน่ตายย้อนงูฉกนั้นหละ ปิ๊กเมือบ้านไปปรึกษากับย่ายอดเฮือนน่อ ย่ายอดเฮือนก็ว่า “เออ บ่ถ้าตกใจกลัวหยัง เอ้านี่ฝักมีด เอามีดนี้มัดแน่นๆ“ บอกก็บ่บอกบ่ดายย่ายอดเฮือนก็เอาเชือกมัดฝักมีด จัดการเอามีดใส่น่อ ถ้าจะมัดบ่ช่างละก้าหย่อนลงมาตุ้ยลุ้ย เอาเชือกมัดฝักมีดเรียบร้อยแล้วก็ไปหยื้อผ่อน้ำบ่อ โป้ดโท ธัมโม สังโฆ ปอจะช็อคตายอยู่หั้นแล้ว ตัวใบ้ตัวง่าวกองอยู่หั้น คำจะตึก็บ่ช่างจะเยียะจาใด ก็แวดไปแวดมาบ่ช่างเยียะใด แวดเข้าๆ ก็ยอบนั่งหั้นน่อ ยอบนั่งฝักมีดก็ลงก่อนคำจะตึก็เอาก้นนั่งลงยอกฝักมีด พุ่งจะงวยลงน้ำบ่อปุ้นก่า ตกลงใส่กองงูดังต้าก มือมันก็จ้าดเวยน่อ เมื่อมันตกลงใส่กองงู มือมันก็เปี๋ยคองู มันก็ฟั่งบอกหื้อคนตางบนขะใจ๋เอาเชือกมา คนตางบนก็เอาเชือกหย่อนลงไป มันก็เอาเชือกมัดคองู หื้อคนตางบนชักขึ้นนอ คนตางบนซักงูขึ้นไปก็พากันบุบจนงูนั้นตาย คำจะตึก็ขึ้นมาจากน้ำบ่อโดยบ่เป็นอันตรายหยังสักอย่าง พระยาเจ้าเมืองก็ชอบอกชอบใจ เลยแต่งตั้งหื้อคำจะตึหรือพระยาหาญหมีนั้นนาเป็นพระยาจงอางแถมตำแหน่งหนึ่ง คำจะตึเลยมีตำแหน่งสองอย่างเลย คือ พระยาหาญหมี และพระยาจงอาง พระยาเจ้าเมืองก็บำเหน็จบำนาญหื้อเป็นแก้วแหวนเงินคำ ช้างม้าวัวควาย เมื่อคำจะตึได้เงินนักอย่างอั้นก็เอาเมือบ้านไปอยู่ตวยกันสองคนผัวเมียก็มีความสุขตลอดไป