ต่อ หมายถึง แมลงชนิดหนึ่ง อยู่ในจำพวกสัตว์มีพิษคล้ายผึ้ง เป็นน้ำพริกที่มีลักษณะค่อนข้างแห้งถึงข้น มีส่วนผสมคือ ตัวต่อ พริก หอมแดง กระเทียม และเกลือ ชนิดของพริกที่นิยมใช้คือ พริกสด จะเป็นพริกชี้ฟ้า หรือพริกสดพันธุ์ใดก็ได้ ถ้าชอบเผ็ด ให้ใช้พริกชี้ฟ้า ถ้าเปลี่ยนเป็นแตนตัวอ่อน หรือผึ้งตัวอ่อน ก็ใช้ส่วนผสมเหมือนกัน และเรียกชื่อน้ำพริกว่า น้ำพริกแตน น้ำพริกผึ้ง
การทำให้ตัวต่อสุก ใช้วิธีต้ม หรือห่อใบตองย่างไฟก็ได้ จะมีกลิ่นหอมของใบตอง หอมแดงและกระเทียมย่างไฟ แกะเปลือกออก นำมาโขลกรวมกันกับตัวต่อ และเกลือ การนึ่ง/ย่าง ตัวต่อ ให้นึ่ง/ย่าง ทั้งรัง แล้วค่อยแกะตัวต่อออกทีละตัว ควรเลือกตัวต่ออ่อน ถ้าเป็นตัวแก่ จะมีกากของปีกต่อ รสชาติไม่อร่อยเท่าตัวอ่อน การย่างควรย่างด้วยถ่านไม้จะมีกลิ่นหอม